慢性胃炎咋防?避免长期不良情绪 外出就餐宜分餐制
Всемирная организация здравоохранения | |
Всемирная организация здравоохранения 百度 任何情况下,中方都不会坐视自身合法权益受到损害,已做好充分准备,坚决捍卫自身合法利益。 World Health Organization | |
![]() | |
Штаб-квартира ВОЗ в Женеве
| |
Штаб-квартира | |
---|---|
Ойошма т?р? |
Международная организация |
Р?сми телд?ре |
Английский, Испанский, Русский, Французский, Китайский, Арабский |
Ет?ксел?ре | |
Генеральный директор | |
Ниге?л?нг?н | |
Основана | |
Б?т?р?лг?н | |
- | |
Сайт | |
![]() | |
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы (ингл. World Health Organization, WHO) — ?? эсен? 194 д??л?тте а?за итеп тот?ан Берл?шк?н милл?тт?р ойошма?ы; т?п функция?ы — Ер хал?ыны? ?аулы?ын ?а?лау проблемаларын х?л ите?. 1948 йылда Швейцарияны? Женева ?ала?ында штаб-фатиры ниге?л?нг?н.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? махсуслаштырыл?ан т?рк?м?н? шулай у? ЮНЕСКО ( БМО-ны? м??ариф, ф?н ??м м???ни?т м?сь?л?л?ре буйынса ойошма?ы), Халы?-ара хе?м?т ойошма?ы (МОТ), ЮНИСЕФ (Балалар?а яр?ам фонды) ин?.
БМО-ла а?за бул?ан илд?р б?т??е л? , Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? (БД??О-ны?) Уставын ?абул итк?нд?н ?у?, у?а а?за булып ин? ала, ? Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ына БМО-ла а?за булма?ан илд?р Генераль ассамблеяны? к?пселек ябай тауышына лайы? бул?ан осра?та ?ына а?за булып ин? ала. Халы?-ара м?н?с?б?тт?р субъекты булма?ан территориялар, Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ына ассоциатив а?за итеп, был ойошманы? бер?й а?за?ы й?ки был территориялар?ы? халы?-ара м?н?с?б?тт?р ?с?н яуаплылы?ы бул?ан хо?у?лы органдар исемен?н я?ыл?ан ?ариза?ы буйынса ?ына, ?абулител? ала.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? т???л??е
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]?аулы? ?а?лау ?лк??енд?ге милл?т-ара хе?м?тт?шлек м?сь?л?л?ре мен?н и? беренсе булып, 1839 йылда барлы??а килг?н Константинополь ?аулы? ?а?лау ю?ары советы тора. Уны? т?п бурысы булып ?осман империя?ын уны? порттарына сит илд?р??н килг?н караптар?ан та?ун (чума) ??м ваба (холеранан) ?а?лау тора. ?у?ыра? бындай совет Мароккола (1840 йыл) ??м Мысыр?а (1846 йыл) булдырыла. 1851 йылда Парижда I Халы?-ара санитария конференция?ы ?т?, унда 12 д??л?т, шул и??пт?н Р?с?й империя?ы ла ?атнаша. Был форумд эшене? ????мт??е булып Урта ди?ге??? ди?ге? карантины т?ртибен билд?л??се Халы?-ара санитария конвенция?ын ?абул ите? ?арала. ?мм? был ????мт?л?рг? бары тик ваба?а (холера?а) м?н?с?б?тт?рг? ?арата ?ына 1892 йылда ?лг?шел?, ? 1897 йылда — та?ун?а (чума?а) ?арата ?лг?шел?.
XХ быуат башында та?ы ла ике х?к?м?т-ара ?аулы? ?а?лау ойошма?ына ниге? ?алын: 1902 йылда Панамерикан санитария бюро?ы (Вашингтон, А?Ш), 1907 йылда — Европала (Париж, Франция) Й?м???т гигиена бюро?ы булдырыла. Улар?ы? т?п функция?ы булып, медицинаны? д?й?м м?сь?л?л?ре (бигер?к т? инфекция ауырыу?ары) тура?ында м??л?м?тт?р?е таратыу тора. Беренсе донъя ?у?ышынан ?у?, 1923 йылда Милл?тт?р Лига?ыны? (Женева, Швейцария) Халы?-ара ?аулы? ?а?лау ойошма?ы эшл?й башлай), ? Икенсе донъя ?у?ышы тамамлан?андан ?у?, 1946 йылды? июленд? Нью-Йоркта Халы?-ара ?аулы? ?а?лау конференция?ы ?арарына ярашлы Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын булдырыу тура?ында ?арар ?абул ител?. 1948 йылды? 7 апреленд? Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Уставы ратификациялана, шул ва?ыттан алып 7 апрель к?н? ?Б?т? донъя с?л?м?тлек к?н?? тип билд?л?н?.
?аулы? ?а?лау тарихы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Р?сми сайт?а ярашлы килтерерг?[1]:
- 1948 йыл: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы ауырыу?ар?ы? халы?-ара классификация?ы ?с?н яуаплылы?ты ?? ??т?н? ала (МКБ).
- 1952-1964 йылдар: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы Тропик гранулеманы б?т?р?? буйынса глобаль программа ?абул ит?.
- 1974 йыл: 30 йыл дауамында онхоцеркозды б?т?р?? программа?ын эшл???е алып бара
- 1974 йыл: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ы Балалар?ы вакцинациялау?ы? ки??йтелг?н программа?ы мен?н т?ьмин ите??е ??ерл?? тура?ында резолюция ?абул ит?
- 1975 йыл: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ы ?т?п дарыу саралары? ??м ?милли дарыу?ар с?й?с?те ?лк??енд?? концепциялар. Ике йылдан ?у? Т?п дарыу?ар исемлеге барлы??а кил? башлай.
- 1967-1979 йылдар: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы 12 йыл дауамында ?ара с?с?к сирен тулы?ынса б?т?р?? кампания?ын координациялай. Б?т? донъяла ?ара с?с?к сирен тулы?ынса б?т?р?? — Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? и? етди ?а?анышы.
- 1978 йылд: Беренсел медик-санитар яр?амы буйынса халы?-ара конференция?ы ?Б?т??е ?с?н д? ?аулы?? тиг?н тарихи ма?сатты билд?л?й.
- 1988 йыл: Полиомиелитты б?т?р?? буйынса глобаль инициативаны бойом?а ашырыу?ы башлау
- 1990 йыл: Гомосексуализм психик ауырыу?ар исемлеген?н т?ш?р?л?[2].
- 2003 йыл: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? т?м?кег? ?аршы к?р?ш буйынса рамлы конвенция?ы ?абул ител?.
- 2004 йылда: Ту?ланыу рационы ??м а?ы? ?абул ите? ГА?ы? рационы, ту?ланыу режимы, физик ???емлелек ?? ?аулы? ?лк??енд? глобаль стратегия ?абул ител?
- 2005 йыл: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ы Халы?-ара медик-санитар ?а?и??л?р?е я?ынан ?арай.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? структура?ы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ы
- Баш?арма комитеты
- Секретариат
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? штаб-фатиры
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? штаб-фатиры Женевала (Швейцарияла).
Штаб-фатир?ы? структура?ы[3]:
- Генераль директор
- Генераль директор урынба?ары
- Генераль директор канцелярия?ы (ODG)
Департаменттары
- ?аил?, ?атын-?ы??ар ??м балалар ?аулы?ы (FWC)
- ?аулы? ?а?лау ??м инновациялар система?ы (HIS)
- Д?й?м ет?кселек (GMG)
- ?аулы? ?а?лау ?лк??енд? ??м тир?-я? м?хитт? х??еф?е?лек (HSE)
- ВИЧ/СПИД, туберкулез, малярия ??м онотол?ан тропик ауырыу?ар (HTM)
- Инфекция?ы? ауырыу?ар ??м психик с?л?м?тлек (NMH)
- Полиомиелит, ????тт?н тыш х?лд?р ??м илд?р мен?н хе?м?тт?шлек (РЕС)
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? ет?кселеге
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? генераль директоры
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы Уставына ярашлы Генераль директор Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ы сессия?ында Баш?арма комитет т??диме буйынса т???йенл?н?. Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы а?за-илд?ре ?? кандидаттарын т???йен формала Баш?арма комитет?а т??дим ит?л?р. Баш?арма комитет т??димд?р?е ?арап сы?а башта, артабан кандидаттар?ы? ?ы??аса исемлеген т???п, улар мен?н ??йл?ше???р (??г?м?) ?тк?р?, кандидаттар?ы? физик торошона ба?а я?ай[4].Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы а?за-д??л?тт?р?е? Генераль директор?ы ?айлау?ы ойоштороу ?с?н эшсе т?рк?м? булдыра[5].
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? генераль директор?ары
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- 1948—1953 Доктор Брок Чисхольм (Канада)
- 1953—1973 Доктор Марколино Гомес Кандау (Бразилия)
- 1973—1988 Доктор Хальфдан Малер (Дания)
- 1988—1998 Доктор Хироси Накадзима (Япония)
- 1998—2003 Доктор Гру Харлем Брунтланн (Норвегия)
- 2003—2006 Доктор Ли Чон Ук (Республика Корея)
- 2006—2007 Доктор Андерс Нордстрём (инг.)баш. (Швеция) (исполняющий обязанности)
- 2007—2017 Доктор Маргарет Чан (КНР)
- с 2017 Доктор Тедрос Адханом Гебрейесус (Эфиопия)
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? м?сь?л?л?ре
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- халы?-ара ?аулы? ?а?лау ?лк??енд? т??димд?р бире?
- ?аулы? ?а?лау стандарттарын урынлаштырыла
- илд?р х?к?м?тене? ?аулы? ?а?лау ?лк??енд?ге милли программаларын к?с?йте? мен?н хе?м?тт?шлек ите?
- ?аулы? ?а?лау стандарттарын эшл?? ??м тейешле технологиялар?ы булдырыу тура?ында?ы м??л?м?тт?р?е тапшырыу.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы эшм?к?рлегене? даир?л?ре
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- ?аулы? ?а?лау милли хе?м?тт?рен ны?ытыу ??м камиллаштырыу ;
- Инфекция?ы? ??м йо?ошло ауырыу?ар?ы и?к?рте? ??м улар?а ?аршы к?р?ш;
- ?аулы?ты ??м тир?-я? м?хитте ?а?лау;
- ?с? ??м бала ?аулы?ын ?а?лау;
- Медицина кадр?ары ??ерл??;
- Медик-биологик тикшерене???р?е ??тере?;
- Санитария статистика?ы.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? т?б?к бюролары
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы Уставыны? 44-се статья?ына ярашлы 1949 йылдан алып 1952 йылда асыл?ан т?б?к бюролары:
- Европа т?б?к бюро?ы — Копенгаген (Дания),
- Америка илд?рене? т?б?к бюро — Вашингтон (А?Ш),
- К?нсы?ыш Урта ди?ге? буйы илд?рене? т?б?к бюро?ы — ?а?ир? (Мысыр),
- К?нья?-к?нсы?ыш Азия илд?рене? т?б?к бюро?ы — Дели (?индостан),
- Тымы? океанды? к?нбайыш ?л?ш? илд?рене? т?б?к бюро?ы — Манила (Филиппин),
- Африка илд?рене? т?б?к бюро?ы — Браззавиль (Конго).
Был Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Б?т? донъя ассамблея?ына ?Бер т?б?кт? — бер бюро? принцибынан сы?ып эшл?рг? м?мкинлек бир?. К?пселек ?арар?ар т?б?к ким?ленд? ?абул ител?, шул и??пт?н, Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? бюджетын аны? т?б?к йыйылышы а?залары тарафынан тикшереп ?абул ите?.
??р т?б?к бюро?ында т?б?к комитеты бар, ул йылына бер тап?ыр, ????тт?, к??, йыйыла. Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? т?б?к бюро?ы ултырышы эшенд? ??р х?к?м?т а?за?ы й?ки ассоциялы в?к?л?тле ил а?за?ы, шул и??пт?н тулы?ынса танылма?ан д??л?т в?килд?ре ?атнаша. М???л?н, Ф?л?стин в?киле Урта ди?ге??е? К?нсы?ыш т?б?к бюро?ы ултырышында ?атнаша ала. ??р т?б?кт? т?б?к бюро?ы к?р??телг?н[6]. Т?б?к бюро ?ын т?б?к директоры ет?кл?й, ул т?б?к комитеты тарафынан ?айлана. Бюроны? вазифа?ына ?арар?ар ?абул ите? ??м улар?ы ра?лау ин?, х?йер, 2004 йылдан алып т?б?к комитеты ?арарын ю??а сы?арыу осра?тары булма?ан. Т?б?к директорын ?айлау процесында практик фай?а килтерм?й тор?анб?х?ст?р бул?ыла?ан [6]. 1999 йылдан алып т?б?к директор?арыы биш йыл?а ?айлана[7].
Т?б?к директоры — Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? т?б?к ?аулы? башлы?ы. Т?б?к директоры ?аулы? ?а?лау хе?м?тк?р??рене? ??м/й?ки баш?а махсуслаштырыл?ан т?б?к б?лекс??е ??м ?аулы? ?а?лау ???кт?ре белгест?ре мен?н ет?кселек ит? ??м улар?ы? эшен контролд? тота. Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Генераль директоры ??м баш?а т?б?к бюроларыны? ет?ксел?ре мен?н бер р?тт?н, ?аулы? ?а?лау?ы туранан-тура к???те? функцияларына эй?.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? баш?а бюролары
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Халы?-ара яман шеште ?йр?не? буйынса агентлы?ы — Лион (Франция).
- Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? ?аулы? ?а?лау?ы ??тере? буйынса ???ге — Коба (Япония).
- Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Лионда?ы бюро?ы — Лион (Франция).
- Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Урта ди?ге? с?л?м?тлек ?а?лау?а ?ур?ыныс х??ефт?р?е ???йте? ???ге — Тунис (Тунис).
- Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Европа бюро?ы офисы — Брюссель (Бельгия).
- Ауырыу?ар?ы и?к?рте? ??м улар мен?н к?р?ш буйынса Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? европа офисы — М?ск?? (Россия).
- БМО ?арама?ында?ы ?аулы? бюро?ы — Нью-Йорк (А?Ш).
- Халы?-ара валюта фонды ??м б?т? донъя банкы ?арама?ында?ы ?аулы? бюро?ы — Вашингтон (А?Ш).
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? эше
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? эше Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблеялары эше итеп ойошторол?ан, ассамблеялар ва?ытында эш был ойошманы? а?за-илд?ре ?аулы? ?а?лау?ы? м??им м?сь?л?л?рен тикшер?. Ассамблеялар ара?ында?ы ва?ытта уны? ?? эсен? 30 д??л?тте (улар ара?ында — даими а?залары 5: А?Ш, Россия, Б?й?к британия, Франция ??м ?ытай) тупла?ан Баш?арма комитеты т?п функциональ ролде баш?ара. Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы фекер алышыу ??м консултациялар ?с?н к?п ?анлы билд?ле белгест?р?е й?леп ит?, улар б?т? техник, ф?нни ??м м??л?м?ти материалдар?ы ??ерл?й, эксперт советы ултырыштарын ойоштора. Ойошманы? б?т? эшт?ре н?шри?т эшм?к?рлеге аша ки? са?ылдырыла, шул и??пт?н генераль директор эшм?к?рлеге тура?ында отчет, статистика материалдары, к???шм? ??м комитет документтары, шул и??пт?н Ассамблея баш?арма комитеттарыны? отчеттары, ?арар?арыны? ??м резолюцияларыны? йыйынты?тары. Бынан тыш, Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы ?Бюллетень ВОЗ?, ?Хроника ВОЗ?, ?Международный форум здравоохранения?, ?Здоровье мира?, ?Ежегодник мировой санитарной статистики? журналдарын, докладтар ??м техник монографиялар серия?ын н?шер ит?. Француз ??м инглиз телд?ре р?сми тел булып тора, бынан тыш, эшм?к?рлек теле булып, рус, испан, ??р?п, ?ытай, немец телд?ре л? ?улланыла.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? эше 5-7 йыл д?й?м эшм?к?рлек программа?ын тормош?а ашыра, ? эшм?к?рлек планы 2 йыл?а т???л?. ?леге ва?ытта эшм?к?рлекте? ??т?нл?кл? й?н?леше булып тора:
- ?аулы? ?а?лау система?ын ??ештере? милли ?аулы? ?а?лау?ы? т?п принциптары резолюция?ына ярашлы алып барыла, ул резолюцияла д??л?т яуаплылы?ы, профилактик саралар, ф?н ?а?аныштарын фай?аланыу?а халы?ты? ?атнашыуы аны? к?р??телг?н;
- ?аулы? ?а?лау ?лк??енд? кадр?ар ??ерл?? ??м улар?ы камиллаштырыу;
- Алма-ата декларация?ынаярашлы беренсел медик-санитар яр?амды ??тере?
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы-ЮНИСЕФ (1978);
- Халы?ты? т?рл? т?рк?мд?ре ?аулы?ын ?а?лау ??м ны?ытыу;
- Тир?-я? м?хитте ?а?лау;
- Йо?ошло ??м паразитар ауырыу?ар мен?н к?р?ше?, т?п эпидемия ауырыу?арына ?аршы вакцинациялау ??м иммунлаштырыу;
- Психик с?л?м?тлекте ?а?лау ??м ны?ытыу;
- ?с? ??м бала ?аулы?ын т?ьмин ите?;
- ?аулы? ?а?лау м?сь?л?л?ре буйынса м??л?м?т бире?;
- Медицина ф?нни тикшерене???ре программаларын ки??йте?;
- А?за илд?рг? консультатив ??м техник яр?амды? актуаль й?н?лешт?ре.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы милли ?аулы? ?а?лау системаларыны? ???ем яр?амы мен?н ?аулы? ?а?лау?а к?п кен? м??им м?сь?л?л?р?е х?л ите?г? ?лг?ш? (шул и??пт?н СССР-?а ла). Донъяла ?ара с?с?к сирен б?т?р?? (1981 йылда ?у??ы осра? терк?лг?н); ?с?н к?р?ш кампания?ы у?ышлы ?т?. малярия?а (тапма сире) ?аршы к?р?шт? ?и?елерлек у?ыштар бар: уны? таралышы 2 тап?ыр?а тиерлек к?мег?н, 6 йо?ошло ауырыу?ар?а ?аршы иммунлаштырыу программа?ы, ВИЧ-ты асы?лау ??м уны? мен?н к?р?ш ойоштороу, к?п д??л?тт?р?? белешм?-м??л?м?т ???кт?рен булдырыу, беренсел медик-санитар яр?ам к?р??те?, медицина м?кт?пт?рен, у?ыу курстарын ойоштороу ??м баш?алар булдырыл?ан. Был ?уйыл?ан ма?сат?а ?лг?ше??? т?п ролде илд?рг? консультатив, техник ??м эксперт яр?ам к?р??те?, шулай у? к?р?кле м??л?м?тт?р?е бире?, м??им проблемалар?ы илд? х?л ите? ?с?н унда ?аулы? ?а?лар?а ?йр?те? алып барыу ?т?й. Б?г?н Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы милли ?аулы? ?а?лау системалары эшм?к?рлегене? и? м??им й?н?лешт?ре — ВИЧ/СПИД, туберкулез, малярия (тапма сире), ?ау-с?л?м?т й?кл?л?кк? булышлы?, ?с? ??м балалар?ы?, ??мер??р?е? ?аулы?ы, психик ?аулы?, хроник ауырыу?ар
?аулы? ?а?лау?ы финанслау
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын финанслау к?л?ме ??м сы?ана?тары асы?.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? д?й?м йыллы? бюджеты 2019 йылда $2,5 млрд. тир??е т?шкил ит?. Шул у? ва?ытта ойошманы? финансыны? к?п ?л?ш? т?рл? илд?р?е? ??м ш?хси кешел?р?е? и??н??е т?шкил ит?.Был и??н?л?р ма?сатлы финанслау?ан ?иб?р?т бул?анлы?тан, ойошма а?салар?ы иркен тотона алмай[8].
1) Ойошманы? т?п спонсоры - А?Ш (15 %)[9].
2) Икенсе урында — Билл Гейтс (10 %). Д?р???р?ге, уны? ?атыны Мелинда мен?н урта? фонды — ул 530 миллион, сы?ым индерерг? бурыс ал?ан, ул башлыса африка проекттарына тотоноласа?[9].
3) ?с?нс? — я?ынан Билл Гейтс. Был юлы — ул ниге? ?ал?ан Вакцина ??м иммунизация глобаль альянсы (GAVI), был альянс т?рл? ш?хси ??м х?к?м?т ойошмаларын берл?штер?. GAVI ойошма?ынан Б?т донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы 370 миллион доллар аласа? (8 %)[9].
Т?п и??н?сел?р и??бенд? шулай у? Б?й?к Британия (8 %), Германия (6 %) ??м Б?т? донъя банкы (3 %)[9].
Р?сми сайт?а ярашлы[1] 2020-2021 йылдар?а Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? д?й?м бюджет сумма?ы 5,8 миллиард а?ш доллары сама?ы т?шкил ит?. Шулар?ы? 28 проценты — Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы д??л?т-а?заларыны? и??н??е, ? 72 % — БМО ??м х?к?м?т-ара ойошмалар?ы?, фондтар?ы?, урында?ы идара органдарыны?, ш?хси сектор?ар?ы? ??м процентынан алын?ан килемд?н тора.
2008 йылдан башлап Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы мен?н идара ите??е? ниге?ен? алты йыллы? ?ы??а м????тле стратегия планы ?алын?ан (2008-2013 йылдар?а), шул и??пт?н ике йыллы? бюджет осороно? ?с к?л?ме ?алын?ан[10].
2020 йылда А?Ш президенты Дональд Трамп Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы (ВОЗ) ???ене? т?п бурыстарын яуаплылы? мен?н ?т?м?г?нлект?н?бюджет?а и??н? индере??е ту?татыуы тура?ында белдер?е[11][12][13]. Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы (ВОЗ) ?ытай ?аулы? м?нф???тенд? эшл???? ??йепл?н?, бер нис? тап?ыр А?Ш консерватор?ары, ?ытай Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын (ВОз) аралашсылар т?рл? фонд ??м ойошмалар аша а?са к?сер?, тип белдер?е[8][9].
БМО халы?-ара к?нд?ре система?ына инг?н Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? халы?-ара к?нд?ре
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- 4 февраль — Б?т? донъя ракка ?аршы к?р?ш к?н?
- 24 март — Б?т? донъя туберкулез?а ?аршы к?р?ш к?н?
- 7 апрель — Б?т? донъя с?л?м?тлек к?н?
- 25 апрель — Малярия?а (тапма?а) ?аршы б?т? донъя к?р?ш к?н?
- 31 май — Б?т? донъя т?м?ке?е? к?н?
- 14 июнь — Б?т? донъя ?ан донор?ары к?н?
- 28 июль — Б?т? донъя гепатит?а ?аршы к?р?ш к?н?
- 10 сентябрь — Б?т? донъя ?ул ?алыу?ы булдырмау к?н?
- 28 сентябрь — ?отороу?а ?аршы Б?т? донъя к?р?ш к?н?
- 10 октябрь — Б?т? донъя психик с?л?м?тлек к?н?
- 14 ноябрь — Б?т? донъя диабет мен?н к?р?ш к?н?н?
- 15 ноябрь — Б?т? донъя юл-транспорт ва?и?а?ы ?орбандарын и?к? алыу к?н? 2015 йылда к?р??телг?н к?н; ноябр?е? ?с?нс? й?кш?мбе?енд? билд?л?н?.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы хупла?ан Б?т? донъя к?нд?ре
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]БМО-ны? халы?-ара к?нд?ре система?ына инм?г?н к?нд?р
- 27 сентябрь — Б?т? донъя й?р?к к?н?. 2015 йылда к?р??телг?н к?н; сентябр?е? ?у??ы й?кш?мбе?енд? ?тк?рел?.
- 8 октябрь — Б?т? донъя к?ре? к?н? 2015 йылда к?р??телг?н к?н; октябр?е? икенсе кеса?на?ында ?тк?рел?.
- 24 октябрь — Б?т? донъя полиомиелит?а ?аршы к?р?ш к?н?[14]
- 17 ноябрь — ?пк? сирен? ?аршы б?т? донъя к?р?ш к?н?
- 3 март — Б?т? донъя ишете? ??л?тен я?лау к?н?
Изге ихтыяр илсел?ре
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Изге ихтыяр илсел?ре — был Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы мен?н ты?ы? хе?м?тт?шлек итк?н ??м ойошманы? эшен? ?ур ?л?ш индерг?н, донъя й?м???тселегене? и?тибарын ?аулы? ?а?лау?а й?леп итк?н с?н??т, ???би?т, эстрада, спорт ??м й?м???т тормошоно? баш?а ?лк?л?ренд?ге донъяла и? билд?ле кешел?ре. Генераль директор тарафынан ике йыл?а т???йенл?н?л?р[15].
Изге ихтыяр илсел?рен ирекм?нд?р (волонтер?ар) мен?н бутар?а ярамай, с?нки 25 й?шт?н ?лк?н, ю?ары белеме ??м эш стажы бул?ан, шулай у? инглиз телен белг?н ??р тел?г?н кеше ирекм?н була ала. Ирекм?нлек ?с?н бары тик БМО ирекм?нд?р сайтына ?ариза бире? ?? ет?.
Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? реформа?ы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Р?сми сайт?а ярашлы ?тк?рел?[16]:
- 2010 йылды? ?инуарында: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Генераль директоры, д-р Маргарет Чен ойошманы? кил?с?кт?ге финанс м?сь?л?л?ре буйынса р?сми булма?ан консультация ?тк?р?е са?ыра. ?мм?, Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ында ?атнашыусылар ойошма эшм?к?рлегене? роле ??м характеры тура?ында фундаменталь м?сь?л?л?р к?т?р?е.
- 2011 йылды? ?инуарында: Баш?арма комитет ??ене? 128-се сессия?ында Секретариат?а реформалар ?тк?ре??е? д?й?м концепция?ын эшл?рг? ??м уны? программа?ын шул йылды? май айында ?тк?рел?с?к Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ына к?р??терг? са?ыра. Б?т??е ?с структур элементтары билд?л?н? — ??т?нл?кт?р (приоритеты), ет?кселек стратегия?ы ??м идара ите? — был процесс х??ерге к?нг? тиклем ойоштороусы ниге? булып ?ала бир?.
- 2011 йылды? май айында: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ыны? (WHA64) 64-се сессия?ында (WHA64) Генераль директор ?Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын финанслау? тиг?н йыйылма доклар я?ай, унда буласа? реформалар программа?ыны? д?й?м й?н?леш элементтарын к?р??т?. Д??л?т-а?залар реформаны? д?й?м й?н?лешен хуплаусы резолюция ?абул ит?.
- 2011 йылды? 1-3 ноябре: Баш?арма комитетты? Махсус сессия?ында 100-г? я?ын а?за-д??л?тт?р?е? ??р бере?е эшм?к?рлекте? ?с т?п й?н?леш: приоритет ?лк??енд?ге реформалар, стратегик идаралы? ??м ет?кселект?ге реформалар тура?ында - ?арар ?абул ит?.
- 2012 йылды? 16-23 ?инуары: Баш?арма комитет 130-сы сессия?ында а?за-д??л?тт?р мен?н реформа программа?ы тура?ында консультациялар?ы я?ынан ?у??ата.
- 2012 йылды? 26 феврале: Секретариат мен?н берлект?ге ултырышта Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? приоритеттарын билд?л?? программалары буйынса М??л?м?ти ултырыш ?тк?р?.
- 2012 йылды? 27-28 феврале: А?за-д??л?тт?р ойошманы? приоритеттары программаларын билд?л?й.
- 2012 йылды? майында: Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ассамблея?ы (WHA65) 65-се сессия?ында (WHA65) а?за-д??л?тт?р?е? реформа приоритеттарын билд?л??се программа?ын хуплай. Ет?кселек ??м идара ите? ?лк??енд?ге байта? реформалар прогграмма?ын хуплап, артабан улар?ы ??м?лг? индере? ??м тормош?а ашырыу тура?ында Секретариат?а т??дим ит?.
Т?н?ит
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? эшм?к?рлеге сус?а ки?е?е (2009 йыл) мен?н б?йле, Европа советы ул ки?е??е ?медицина афера??ы тип атай[17], с?нки шул са?та Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ы донъя хал?ын к?пл?п иммунлаштырыу?ы талап итк?н була[18]. Бары тик Р?с?й?? ген? булма?ан пандемия?а 4 миллиард ?ум а?саны вакцина ?атып алыу?а сарыф ит?, А?Ш-та 138 миллион доза вакцина ?улланылмай ?ала. Европа советы фармацевтарыны? килемд?ре 7 миллиард евро?а барып ет?. Ойошманы Holding Roche фармацевтары мен?н берлект? ??йепл?й??р[19][20].
Пандемия осоронан ?у?, Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын т?н?итл??сел?р донъя?а д?р?? м??л?м?т бир? тор?ан урын?а ул ?ю??а ?ына ?ур?ыныс ??м буталыш? килтереп сы?ар?ан, тип ?йт?л?р. Тарма? эксперттары, 2009 йылда?ы пандемияла ?ойошма ??м донъя ?аулы? ?а?лау органдары, ?алимдар ??м етештере?сел?р берлект? ен?й?ти килеше? т???п, илд?р?е ва?ытында пандемиянан ки??тм?йенс?, пандемия башлан?андан ?у? ?с ай ?тк?с кен? вакциналар?ы ?улланыу?ы хупла?андар, тип ?йт?л?р. Был яуап ?у??ы ти?т? йылдар эсенд? ки? ??ерл?не? ар?а?ында ?ына м?мкин бул?ан була[21].
2015 йылда "Врачи без границ" Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын Эбол би?г?ге х??ефен? и?тибар итм?г?н ?с?н ны? т?н?итл?й??р[22].
Р?с?й ?аулы? ?а?лау министрлы?ы ??м Роспотребнадзор 2018 йылда Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? Р?с?й?? СПИД эпидемия?ы тура?ында докладында?ы ?андар?ы к?пк? к?т?ренке ??м ниге??е?, тип тапты[23].
2020 йылдаА?Ш президенты Дональд Трамп Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ын ??м уны? ет?кселеген Пекин мен?н ты?ы? б?йл?нешт? ??м реформалар?ан баш тарт?ан ?с?н ??йепл?п сы?а ??м ойошма мен?н м?н?с?б?тт?р?е ??? ??м финанслау?ы ту?тата[8][13].
С?н??тт?
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Фильмдар
- Кассандра артылышы (1976). Фильмда?ы ва?и?алар Женевала Б?т? донъя ?аулы? ?а?лау ойошма?ыны? штаб-фатирында бара. Бер нис? персонаж фильм сюжеты буйынса ?аулы? ?а?лау хе?м?тк?ре була.
- Йо?ошландырыу (2011). Б?т? донъя ?аулы? ?а?лай ойошма?ыны? билд??е? сы?ышлы ?лемесле вирус?а ?амасаулар?а тырышыуы тура?ында.
- Инферно (2016; Браун Дэмоны? шул исемд?ге романы буйынса). Биотеррорсы эшл?п сы?ар?ан вирусты? пандемия?ын булдырмау ?с?н ойошманы? тырышыуы тура?ында.
И?к?рм?л?р
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- ↑ 1,0 1,1 Работа на благо здоровья: Познакомьтесь со Всемирной организацией здравоохранения
- ↑ Всемирная организация здравоохранения исключила гомосексуальность из списка психических заболеваний
- ↑ Структура штаб-квартиры ВОЗ
- ↑ Выдвижение кандидатур на пост Генерального директора: записка юрисконсульта
- ↑ EDG
- ↑ 6,0 6,1 Burci, Vignes (2004). pp. 53-57.
- ↑ A year of change: Reports of the Executive Board on its 102nd and 103rd sessions (PDF). WHO. Дата обращения: 11 февраль 2012. Архивировано 30 май 2012 года.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Ошибка: не задан параметр
|заглавие=
в шаблоне {{публикация}} // Ошибка: не задан параметр|издание=
в шаблоне {{публикация}}. - ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Кто финансирует ВОЗ?, vz.ru (15 апреля 2020).[неавторитетный источник? ]
- ↑ Ресурсы и планирование
- ↑ Трамп объявил о приостановке финансирования ВОЗ, РБК (15.04.2020).
- ↑ Трамп объявил о разрыве отношений США c ВОЗ, interfax.ru (29.05.2020).
- ↑ 13,0 13,1 "Распространяли китайскую дезинформацию о Covid-19": Трамп приостановил финансирование Всемирной организации здравоохранения, BBC Русская Служба.
- ↑ ?World Polio Day? (Всемирный день борьбы с полиомиелитом) — история инициативы на сайте www.endpolio.org
- ↑ Послы доброй воли
- ↑ Общая информация о процессе реформы, начиная от первоначальных консультаций по будущему финансирования ВОЗ до настоящего времени . Дата обращения: 9 февраль 2013. Архивировано 21 март 2013 года.
- ↑ Свиной грипп — одна из медицинских афер столетия, считают в Совете Европы
- ↑ ВОЗ по-прежнему настаивает на массовой иммунизации от гриппа A/H1N1
- ↑ ?Свиной грипп?: ВОЗ подозревают в сговоре с фармацевтами
- ↑ СВИНОЙ И ПТИЧИЙ ГРИПП. ?ЭПИДЕМИИ? ПРИБЫЛИ 2020 йыл 25 ноябрь архивлан?ан.
- ↑ Abelina A. et al. Lessons from pandemic influenza A(H1N1) The research-based vaccine industry's perspective (инг.) // Vaccine (инг.)баш. : journal. — Elsevier, 2011. — Т. 29. — № 6. — С. 1135—1138. — DOI:10.1016/j.vaccine.2010.11.042 — PMID 21115061. Архивировано из первоисточника 9 октябрь 2011.
- ↑ ?Врачи без границ? раскритиковали ВОЗ за недостаточную активность в борьбе с Эболой
- ↑ Роспотребнадзор и Минздрав раскритиковали доклад ВОЗ о ВИЧ-инфекции
?ылтанмалар
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Официальный сайт ВОЗ на русском языке
- ВОЗ признала вклад религиозных организаций в решение проблемы ВИЧ/СПИДа в Африке (недоступная ссылка с 21-05-2013 (4449
- Двухгодичное соглашение о сотрудничестве (недоступная ссылка с 21-05-2013 (4449
дня) — история, копия) между Министерством здравоохранения и социального развития РФ и Европейским региональным бюро ВОЗ на 2008/2009 гг.